در فلسفه زمان سه جریان عمده در ارتباط با زمان وجود دارد: جریان نخست حال گرایی است اینکه تنها حال وجود دارد و گذشته و آینده بی معنی است و تنها زمان حال وجود دارد و جهان یک لحظه از چیدمان ذرات ماده است.....
جریان دیگر امکان گرایی است اینکه گذشته ثابت شده و بلاک جهان کم کم ساخته میشود و آینده جهان باز است نگاه نرون شناسی معطوف به این دیدگاه است که وقایع اتفاق افتاده در مغز به وقایع آینده و اراده فرد تعین میبخشد و ان امکان possibility توسط علم نورون شناسی قابل پیش بینی است این نگاه تقریبا در فلسفه از مد افتاده و طرفدار چندانی ندارد.
جریان دیگر ازلی گرایی است که در بین فیلسوفان روز جهان با 5-6 درصد از نگاه حال گرایی جلوتر است در این نگاه همه زمان ها به یکسان وجود دارند و آینده چیزی نیست که اتفاق می افتد بلکه قبلآ در آنجا هست. این نگاه مستلزم پذیرش چهار بعد گراییfour-dimensionalism است که همانگونه هر موجودی دارای قسمت های فضایی است. قسمت هایی زمانی نیز دارد .این نگاه نوعی دترمینیسم باشنده ای است که کل تاریخ جهان قبلآ وجود داشته و خدا آن را میداند ( آگاهی مطلق ) اما این تنها بلاک نیست بلکه بلاک های ممکن دیگری هستند که رقم خوردن آنها به انتخاب ما وابسته است.در این نگاه خدا به همه جهان های ممکن آگاه است هم میداند جهانی که من این پست را نداده ام چگونه است هم جهانی که من این پست را داده ام و آن با اراده من تضادی ندارد .این نگاه بسیار شبیه به تفسیر جهان های موازی از معادلات مکانیک کوانتومی است حتی اگر ما این تفسیر و بلاک های ممکن را در نظر نگیریم در لینک زیر توضیح داده است دترمینیسم بلاک جهان با اراده آزاد ّFree will سازگار compatibilitism است .
http://www.skepticink.com/tippling/2012/09/24/time-free-will-and-the-block-universe/
https://plato.stanford.edu/entries/spacetime-bebecome/3metaphysics.jpg
2- آیا زمان یک توهم است؟
در کانتکست نسبیت عام نیروی گرانش به خمش مکان-زمان تقلیل پیدا میکند و یک
جسم که در حال سقوط آزاد است به آن هیچ نیرویی وارد نمیشود و فقط هندسه
مکان-زمان را طی میکند .
In the context of general relativity where gravitation is reduced to a
space-time curvature, a body in free fall has no force acting on it and
it moves along a geodesic
https://en.wikipedia.org/wiki/Free_fall
باید دقت کرد بُعد زمان مانند سه بُعد دیگر نیست زیرا ویژگی های بُعد زمان
کاملآ با ویژگی های بعد مکان تفاوت دارد و نمیشود ویژگی های بُعد مکان را
به زمان هم تعمیم دهیم . زمانی که از بُعد صحبت می کنیم یعنی بُعد به عنوان
یکی از ساختار های فیزیکی در جهان وجود دارد و ما از یک کل هستی مند به
نام مکان-زمان سخن میگوییم .
در دانشگاه اُرگون ایالات متحده آمده است
The physical view of time is one where a 4D spacetime continuum exists as one entity. Thus, our everyday notion that time passes or is in flux is an illusion
که میگوید از نگاه فیزیکی زمان وجود دارد و بنابراین درک ما از گذر زمان یک توهم است ! در اینجا دقت کنیم دقیقا از کلمه entity
استفاده شده است که اصلآ حرفی برای گفتن باقی نماند و در ادامه ذکر میکند
که مثلآ اینکه میگوییم اگر فلان چیز نباشد اگر ساعت ها نباشد اگر ....
نباشد زمان هم نیست تنها یک توهم است چون زمان به عنوان یک بُعد فیزیکی به
عنوان ساختاری از جهان وجود دارد .در ادامه هم چند مثال آورده است و علاقه مندان میتوانند آن را مطالعه کنند
http://abyss.uoregon.edu/~js/cosmo/lectures/lec09.html
لینکی دیگر از دانشگاه استنفورد دانشگاه که به هستی مکان زمان تاکید دارد.
This new reality was that space and time, as physical constructs, have to be combined into a new mathematical/physical entity called 'space-time.... Space-time does not evolve, it simply exists
https://einstein.stanford.edu/content/relativity/q411.html
3- آیا میتوان در زمان سفر کرد؟
همین که هستیم در زمان سفر میکنیم و سفر در زمان مانند سفر در مکان نیست !
Technically we're all travelling in time just by existing.
But we can't seem to control our motion through time in the same way we
can control our motion through space. What most people usually mean by
time travel is the ability to drive around in time they same way they'd drive around in a city.
http://thegreatvoid.net/web/sciences/Space_Time/Casualty.htm
بعد چهارم ویژگی های سه بعد دیگر را ندارد . فرمول هایی که برای فواصل در
مختصات های فضایی استفاده میشود مانند محاسبه فواصل در مختصات مکان-زمان
نیست ( پای سرعت نور به میان باز میشود)
The fact that time is treated as an extra, fourth dimension does not
mean that it has identical properties to the other three spatial
dimensions. The formula for calculating
spacetime distances is not the same as the one to calculate spatial
distances (the speed of light comes into play)
http://abyss.uoregon.edu/~js/cosmo/lectures/lec09.html